Samen werken aan een mooier Nederland

‍

Door ‘net even anders te kijken’ brengt APPM de vaak complexe opgaven in stationsgebieden een stap verder. Alle betrokken partijen bij elkaar brengen om tot een gezamenlijk, gedragen plan te komen staat centraal in de aanpak. “Het doel is om een integraal plan te maken waarbij de reiziger de grote winnaar is.”

‍

“Gebiedsontwikkeling rukt op naar het stationsgebied. Je brengt de huizen als het ware naar de ov-knoop en dat is op zich goed. Het betekent wel een strijd om de ruimte. De toegang tot het station komt dan bijvoorbeeld in de verdrukking. Je wilt wel alle voorzieningen bereikbaar houden en tegelijk moet het ook aantrekkelijk zijn”, legt Pepijn van Wijmen uit. Hij is partner bij APPM Management Consultants en een expert die acteert op het snijvlak van bereikbaarheid en stedelijke ontwikkeling.

‍

Gedragen oplossing

APPM werkt aan opgaven in de fysieke leefomgeving. Bijna honderd APPMers werken aan stedelijke ontwikkeling, de energietransitie en klimaatopgaven, bereikbaarheid en duurzame mobiliteit, bescherming tegen en beschikbaarheid van voldoende en schoon water, een passende infrastructuur en een gezond en sterk landelijk gebied. Nederland mooier maken, dat is wat APPM drijft, zegt Van Wijmen. “Wij proberen een opgave verder te brengen door net even anders te kijken. Daarbij zetten we steeds de opgave centraal en geven we betrokken partijen een volwaardige stem. Pragmatisch, betrokken en met oog voor een plezierige samenwerking. Wij zijn daarin het organiserend vermogen.” APPMer Robert van Leusden is strateeg mobiliteit: “Vaak gaat het erom om in een complexe situatie een gedragen oplossing te vinden en een volgende stap te zetten. Door je vast te bijten, breng je mensen in beweging of genereer je nieuwe inhoud. Dat resultaat bereiken stellen we centraal. Opdrachtgevers waarderen dat.”

‍

Puzzel

Van Wijmen neemt de grootschalige gebiedsontwikkeling in Eindhoven als voorbeeld. “De ambitie is ov, fietsen of lopen een grotere rol te geven in de stedelijke mobiliteit. Dat komt allemaal samen in een klein gebied rond het station. Het busstation gaat onder de grond, er komen duizenden extra fietsenparkeerplaatsen, er komen sporen bij voor de internationale trein en dan is er nog de grote gebiedsontwikkeling rond de spoorknoop. Om de ruimtelijke puzzel te leggen zijn we met de gemeente, de provincie, het Rijk, NS, Prorail en ontwikkelaars het proces ingegaan. Dat leidde uiteindelijk tot een integraal plan in plaats van een ieder voor zich verhaal.” Van Leusden: “Rond station Leiden zijn we een vergelijkbare puzzel aan het leggen. Je wilt het beste van alle werelden in plaats van losse oplossingen. Daarvoor moet je ergens in het proces met z’n allen over een drempel. Dat is soms best moeilijk maar als dat lukt, leidt het uiteindelijk tot betere oplossingen voor de reiziger.”

‍

Wat kan wel, wat niet?

Van Leusden: “Je ziet steeds vaker dat gemeentelijk beleid samenkomt in een stationsgebied. In Eindhoven speelt bijvoorbeeld de ov-bereikbaarheid van ASML een rol. Al die regionale vraagstukken hebben op een of andere manier te maken met die ov-knoop. Die verschillende ambities realiseren is mogelijk als je die knoop oplost. In Eindhoven is het vraagstuk onder meer: het busstation is groot en groeit, maar er is weinig ruimte. Wat kan wel, wat kan niet? We onderzoeken nu of het wel zo groot moet. Kan het compacter en wordt het daarmee technisch en financieel makkelijker? Dat schept dan weer ruimte voor andere ambities. Deze vragen spelen ook rond stations als Leiden en Bijlmer-Arena. Ruimte is overal schaars. Je moet creatief kijken naar de eisen en uitgangspunten.”

‍

Visies en ambities bij elkaar brengen

De gemeente Leiden heeft een enorm ambitieus programma voor zijn stationsgebied, vertelt Van Leusden. “Met een eigen visie en identiteit. Tegelijkertijd ligt er een enorme mobiliteitsopgave, vooral met betrekking tot de verkeersveiligheid én wil men iets op het gebied van duurzaamheid. Ook hier geldt dat we de verschillende partijen, visies en wensen samenbrengen zodat er een integrale ontwikkeling kan plaatsvinden. Alles op een gelijk waardige manier in het plan krijgen is enorm uitdagend, maar dat is waar APPM voor staat. Het begint in Leiden nu samen te komen met het opstellen van een Programma van Eisen dat alle visies en ambities bij elkaar brengt. Terwijl je daar aan werkt, zie je dat sommige aspecten in elkaars verlengde liggen terwijl andere tegenstrijdig zijn. Dan moet je samen zoeken naar een oplossing en dat doen we door ruimte te creëren in het denken.” (tekst gaat verder onder de afbeelding)

‍

‍

Kritisch kijken

Bij trein- en metrostation Amsterdam Bijlmer ArenA komen circa 50.000 nieuwe woningen. Dat heeft impact op de ov-knoop aldaar. Van Leusden: “Het busstation is nu al te krap en met de transformatie van Zuidoost is er echt een uitbreiding nodig. Maar waar vind je die ruimte? We zoeken naar slimme oplossingen die meer ruimte genereren door de infrastructuur iets aan te passen en samenwerking te zoeken met partijen. Dat begint met kritisch kijken naar hoe reizigers het busstation nu gebruiken. Het doel is om een integraal plan te maken waarbij de reiziger de grote winnaar is.” Van Wijmen: “We kijken tegenwoordig anders naar de openbare ruimte dan pakweg twintig jaar geleden. Fietsen, lopen, ov en klimaatadaptie zijn veel belangrijker geworden, net als de interactie in een gebied, met de openbare ruimte als verbindende schakel.” Van Leusden: “En als je als publieke partijen zorgt voor een aantrekkelijk en bereikbaar gebied, helpt dat ook om ontwikkelaars te interesseren om te investeren rond ov-knopen.” Van Wijmen: “Alle partijen aan tafel krijgen en iedereen volwaardig laten meepraten en mee doen is dus de rode draad. Zo kom je samen tot een gedragen plan. Je moet elkaars taal begrijpen en niet je eigen belang laten prevaleren. Daarvoor zitten wij er, als onafhankelijke partij, om dat te bewerkstelligen.”

‍

De meerwaarde van APPM in de ontwikkeling van Eindhoven Internationale Knoop XL, zit ‘m in de manier waarop zij daadwerkelijk onderdeel zijn van het team dat aan deze complexe opgave werkt, het vermogen daarbij om snel te schakelen én leveren en hun alertheid op kansen en risico’s in de volle breedte van de knooppunt- (en ermee vervlochten) gebiedsontwikkeling. APPM vervult een grote rol in het bevorderen van de samenwerking tussen alle betrokken partijen, door hun informele omgang, erkenning van diverse belangen en deskundige inbreng. Dat alles heeft zeer zeker bijgedragen aan de succesvolle ontwikkeling van het programma.

Robbert de Mug – Programmamanager ov-knoop, Gemeente Eindhoven

‍

‍

Dit artikel verscheen in Stationslocaties 2023/2024, een uitgave van Jager Media.