Ready, set, go: hoe we slim laden op kunnen schalen
Slim laden: een onmisbare innovatie om de energietransitie te laten slagen. Deze technologie, die automatisch laadsessies optimaliseert, is ontwikkeld en bewezen. Nu is het tijd om op te schalen en te zorgen dat slim laden in het hele land de standaard wordt. Daarom zorgde de werkgroep Slim Laden van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur voor een actieplan om slim laden voor iedereen mogelijk te maken. Frank Geerts, voorzitter van de werkgroep, en APPMer Alex Hendriks als projectleider, werkten samen aan de totstandkoming van het actieplan.
Hoe werkt slim laden precies?
Frank: “Thuis of op het werk staan elektrische auto’s vaak veel langer geparkeerd dan nodig om de batterij vol te laden. Direct op vol vermogen laden is dan niet nodig. Omdat er ruimte is om op een ander moment of met een andere snelheid te laden, kun je slim omgaan met de beschikbare tijd en energie. Slim laden is een technologie die, op basis van jouw voorkeuren, automatisch je laadsessie optimaliseert.”
Alex: “Daar heb je als gebruiker geen omkijken naar. Je geeft eenmalig je voorkeuren op en als je ’s ochtends wakker wordt is je batterij vol, met goedkope of duurzame elektriciteit.” Waarom is slim laden nodig?
Frank: “Ons energiesysteem verandert: het aantal elektrische auto’s stijgt en het laden van die auto’s vraagt veel elektriciteit. Bovendien gebeurt dit vaak op hetzelfde moment, bijvoorbeeld bij thuiskomst na het werk. Dat vraagt veel van het stroomnet in onze woonwijken. We kunnen die stroomnetten niet snel genoeg verzwaren om overal in Nederland te voorkomen dat ze overbelast raken. Daarbij kun je je bovendien afvragen of verzwaren gezien de maatschappelijke kosten overal wenselijk is.”
Alex: “Daarnaast zijn we onze energievoorziening aan het verduurzamen. Elektriciteit komt straks voor 70% uit zon en wind. Het aanbod daarvan zal variëren over de dag en het jaar. Slim laden is dus een must: het flexibiliseert de vraag naar elektriciteit. Een mooie bijvangst is het potentiële financiële voordeel voor de EV-rijder. Die kan gebruik maken van variërende stroomprijzen, waardoor hij goedkoper uit is.”
Wat is nodig om op te schalen?
Frank: “We willen de markt voor slim laden op korte termijn in beweging brengen, zodat de oplossing kan bijdragen aan de maatschappelijke problematiek. Het streefbeeld is dat slim laden in 2025 de gangbare manier van laden is, zowel thuis als op het werk.”
Alex: “Het actieplan Slim laden voor Iedereen heeft een duidelijke doelstelling: in 2025 zijn 60% van alle laadsessies slim. Om dat in het gewenste tempo te realiseren is het van belang nu al stappen te zetten, als voorloper op borging in wet- en regelgeving.”
Frank: “Een uitdaging is de complexiteit. Er zijn veel belanghebbenden. Er zijn veel manieren om slim laden vorm te geven. Het vraagt om een combinatie van gedrag en techniek, en ga zo maar door. Voor de ontwikkeling van het actieplan was daarom een stevig en verbindend proces nodig, maar ook scherpte op de inhoud.”
Hoe zorgden jullie voor snelheid in dat proces?
Alex: “We constateerden dat de belangen in dit vraagstuk moeilijk te verenigen zijn. Dat vraagt om het loslaten van werken naar consensus, waarbij je pas een richting kiest als alle deelnemers het ermee eens zijn. In plaats daarvan werkten we op basis van consent, waarbij een richting mogelijk is zodra niemand een overwegend bezwaar heeft. En als er wel een overwegend bezwaar op tafel komt, bespreek je met alle betrokkenen in de samenwerking wat dat betekent.”
Hoe voelde deze manier van werken?
Alex: “Het moment dat we betrokkenen een concreet voorstel met maatregelen voor opschaling voorlegden was spannend. Opschrijven maakt het concreet. En als mensen hun belangen niet geborgd zien, loop je het risico dat de luiken dichtgaan.”
Frank: “Ik werkte al jaren aan het onderwerp, en ineens maakten we ook keuzes om dingen níet te doen. Dat was inderdaad spannend, maar het hielp om ons perspectief daarop te veranderen.”
Alex: “We spraken steeds uit dat we het eenvoudig willen houden, ons focussen op wat wél kan en accepteren dat het nooit volledig is. We willen vooral de markt in beweging brengen en het een stap verder brengen richting het ultieme plaatje.”
Hoe gingen jullie in gesprek?
Alex: “We gingen het gesprek in met een eerste voorstel in de hand, maar ook met een open en nieuwsgierige houding. We wilden de opbrengst van deze gesprekken goed begrijpen en kunnen vertalen naar het definitieve actieplan.”
Frank: “We spraken allerlei partijen die een rol spelen in de markt voor slim laden. Dit waren mooie, inspirerende en boeiende gesprekken over de manier waarop je de ambities écht waar kunt maken.”
Alex: “Door die gesprekken ging het hele voorstel over de kop. We zagen in dat we te veel focus hadden gelegd op een specifieke vorm van het stimuleren. De gesprekken lieten ons inzien dat een mix van maatregelen veel effectiever is. Zo kunnen gemeenten en werkgevers bijvoorbeeld een grote rol spelen in het stellen van eisen aan de aanbieders van laaddiensten op de locaties waar zij eigenaar van zijn. En stimulering kan beter gericht zijn op de aanschaf van slimme laadinfra en diensten, dan op het gebruik ervan.”
Hoe nu verder met het resultaat?
Frank: “Het voelt goed dat er nu een actieplan ligt waarmee opschaling van een veelbelovend duurzaam initiatief mogelijk wordt. En omdat we weten dat de wereld er straks weer anders uitziet, steken we het zo in dat we onderweg kunnen bijsturen.”
Alex: “De volgende fase is gestart. Er zijn middelen beschikbaar gesteld en ketenpartners werken onder regie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat samen aan de uitvoering. Zo worden onder andere nadere afspraken gemaakt tussen netbeheerders, concessieverleners en concessiehouders over de uitwerking van netbewust laden en bevatten nieuwe concessies eisen ten aanzien van slim laden."
PS: meer weten hierover? Onlangs namen we een podcastaflevering op over dit onderwerp. Samen met Robbert Monteban van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Alex Hendriks bespreken we hoe slim laden werkt. En op welke manier we het kunnen inzetten om lokale netcongestie tegen te gaan. Beluister de aflevering via Spotify.
