Stadhuis van Gouda - Plek van oude verhalen en nieuwe ambities

Wie een bezoek brengt aan Gouda kan niet om het stadhuis heen. Deze gotische eyecatcher met zijn opvallende bordes, luiken, carillon en stenen beelden werd gebouwd in 1448 en staat op de Markt, in het hart van de stad. Door de jaren heen heeft dit Rijksmonument verschillende functies gehad, waaronder bestuurszetel, rechtbank en vleeshal. Tot 2012 hield de gemeente Gouda er haar raadsvergaderingen, daarna werd het verhuurd als trouwlocatie. Sinds 2021 werkt APPMer Anne-Marie Goudzwaard als projectleider mee aan de herbestemming.

‍

“De inwoners van Gouda zijn trots op hun stadhuis”, zegt Anne-Marie. “Terecht, want je voelt aan alles dat dit een heel bijzondere plek is. Als je door het gebouw loopt, liggen de verhalen voor het oprapen. Overal is geschiedenis. Je treedt in de voetsporen van duizenden mensen. Zoals Willem van Oranje Nassau, de latere stadhouder Willem II en koningin Wilhelmina die Gouda in 1897 bezocht.”

‍

Verbinding

De herbestemming is van betekenis voor alle burgers van Gouda. De focus ligt daarom vooral op de publieke waarde en verbinding met de stad. “Het stadhuis is evident voor de stad bedoeld, maar veel Gouwenaren bleken dit niet zo te ervaren. Jongeren die we spraken tijdens de participatiefase durfden het stadhuis bijvoorbeeld niet zomaar binnen te gaan”, vertelt Anne-Marie. “Uit de gesprekken met ruim 700 Gouwenaars kwamen drie wensen naar voren. Het stadhuis moest weer een publiek gebouw worden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Een levendige, locatie waar je samen dingen kunt vieren. En een plek die inspireert met gebouwgebonden kunst. Kortom, het stadhuis moest weer een plek worden waar álle Gouwenaars zich thuis voelen.”

‍

Nelleke Manschot, Senior beleidsadviseur cultuurhistorie en omgevingskwaliteit bij de gemeente Gouda
“De gelaagdheid van het stadhuis is fascinerend. Een monument dat al bijna 600 jaar op deze plek staat. Dat maakt indruk! De continuïteit, maar ook de gelaagdheid in de veranderingen en verbouwingen aan het stadhuis. Ik besef dat we met deze ingreep een nieuwe tijdlaag toevoegen aan een zeer lange geschiedenis. Velen zijn ons voor gegaan en hopelijk zullen er nog velen volgen. Daarnaast laat het monumentale gebouw zien dat het flexibel is. Ondanks de vele veranderingen door de eeuwen heen staan de kernwaarden van het gebouw en de architectuur nog overeind. In het nieuwe ontwerp brengen we oud en nieuw samen en komt het oorspronkelijke ontwerp beter tot zijn recht. Het gebouw gaat zo meer ‘leven’. De geschiedenis wordt beter zichtbaar en beleefbaar.”

‍

Levend leslokaal

In november is het plan voor de herbestemming goedgekeurd door de gemeenteraad. In de herbestemming worden ook de ambities om het gebouw duurzamer en toegankelijker te maken waar gemaakt. Dit jaar wordt het plan technisch uitgewerkt en in 2025 start de verbouwing. De verwachting is dat het nieuwe stadhuis eind 2026, begin 2027 haar deuren opent.

Net als de andere leden van het ontwerpteam is Anne-Marie blij met het procesverloop en benieuwd naar het eindresultaat. “Wat ik bijzonder vind is dat we in dit proces ook nieuwe verhalen maken en generaties met elkaar verbinden. Eén van de manieren waarop we dit willen doen is door van het stadhuis tijdens de uitvoering een levend leslokaal te maken, waar jonge vakmensen – bijvoorbeeld timmerlieden, steenhouwers en glazeniers – worden opgeleid. Zo kunnen we zelfs in de transitiefase jong en oud met elkaar verbinden.”

‍

Andrea Dolfsma - Architect bij Van Hoogevest Architecten
“Ik vind het prachtig dat we het oorspronkelijke benedenplein opnieuw gaan openmaken. Door de verstopte natuurstenen wandafwerking in het zicht te brengen, krijgt de ontvangsthal weer de uitstraling van een publiek forum waar licht van alle kanten binnenstroomt. In de 17de eeuw symboliseerde dit de openbaarheid en integriteit van bestuur en rechtspraak. De spreuk boven de deur van het stadhuis past hierbij: ‘Audite et alteram partem’, ofwel ‘Luister ook naar de ander’. Het nieuwe spiegelende plafond symboliseert het zien van de ander. Elkaar zien en horen zijn voorwaarden voor een goede samenleving: toen én nu. Ik hoop dat het stadhuis een bruisende plek wordt waar alle inwoners van Gouda met elkaar het begrip ‘samenleven’ vormgeven.”

‍