De coronacrisis heeft een enorme impact op allerlei aspecten van onze samenleving. We blijven en werken voornamelijk thuis. Op straat is het dan ook veel rustiger. Het aantal autogebruikers is in de afgelopen weken gehalveerd en de NS rapporteert 90% minder instappers. Vóór de coronacrisis werkten we aan de mobiliteitstransitie, fietsstimulering en bereikbaarheid van aantrekkelijke steden. Alhoewel onze huidige situatie de vraagstukken in een nieuwe werkelijkheid plaatst, zijn ze relevanter dan ooit. Want hoe organiseren we de ‘tussentijd’ zo, dat ze in lijn liggen met onze lange termijnambities?  

Eerder organiseerden we in samenwerking met Verkeersnet, DAT.mobility en de gemeenten Rotterdam en Den Haag een webinar over mobiliteit in de 1,5 meter samenleving. We legden daarbij niet alleen de focus op nu, en de effecten die we buiten zien, maar ook welke kansen we zien voor de mobiliteitstransitie. Nu, in de tussentijd en voor de toekomst.

Het nu

Het effect van de coronacrisis is goed zichtbaar op straat. Verschillende verplaatsingspanels laten zien dat het reisgedrag van mensen flink is veranderd: DAT.Mobility heeft dit in beeld gebracht. Omdat we niet meer van modellen op aan kunnen, is inzicht in de effecten van maatregelen via verplaatsingsdata essentieel voor het ontwerpen van goede, passende oplossingen voor vervoer voor ‘het nu’ en de 1,5 meter samenleving die we in de tussentijd moeten organiseren. Hoe lang deze samenleving ook nodig zal zijn,feit is en blijft dat steden moeten bekijken welke impact dit op vervoer in de stad heeft.

Het ophalen van data is één, het verklaren en koppelen aan concrete actie is twee.

Wat laat verplaatsingsdata ons zien?

·      We zien dat we in Nederland veel meer wandelen.Vooral na het eten is het maken van een ommetje in trek.  

·      We verplaatsen ons meer en langer op de fiets.En dan niet zozeer als vervoersmiddel van A naar B, maar vooral voor het maken van ritjes rondom huis.

De tussentijd

De gemeenten Rotterdam en Den Haag herkennen dit beeld. Hoewel een aantal tramlijnen in de Hofstad nog altijd relatief druk zijn, zijn er al weken geen files meer en wordt er veelvuldig gewandeld en gefietst. Ook in Rotterdam zijn de effecten merkbaar: 50% minder autogebruik en tot wel 80% minder OV gebruik werd gemeten. Toch is ook te merken dat het verkeer langzaam wel weer wat toeneemt.

In beide steden wordt gekeken naar doorstroom van fietsers en voetgangers bij verkeerslichten. Nu al belangrijk, en zeker wanneer steeds meer voorzieningen hun deuren weer openen. Ook gezien het feit dat de capaciteit van het OV maximaal 40% zal zijn, de komende periode. In het zoeken naar oplossingen wordt ook gekeken naar doelgroepen. Als vervoer schaarser wordt, moet voorkomen worden dat het duurder wordt. Dat zou minder bestedings-krachtige doelgroepen kunnen uitsluiten van vervoer. Een onwenselijke situatie.

De toekomst

Nu is de stelregel om zoveel mogelijk thuis te werken en áls je reist dit niet op drukke tijden te doen. Ook in de toekomst blijft spreiding het devies. Wanneer mensen op verschillende tijdstippen reizen, zijn er veel meer mogelijkheden om veilig en op afstand te verplaatsen. Bovendien zorgt het voor een betere en gelijkmatiger bezetting van het OV en het wegennet.

De vraag is in hoeverre de gedragsverandering die we nu en in de tussentijd zien, ook bestendigt op de lange termijn. Het voorspellen hiervan is nog niet zo eenvoudig, maar in elk geval is actuele data essentieel om dit goed te monitoren.

Naast spreiding in tijd, is spreiden van het gebruik van vervoersmiddelen essentieel. En daar kun je door een goede inrichting van steden wél direct invloed op uitoefenen. Op veel plekken zijn straten nu vooral ingericht voor auto’s; rijdend of geparkeerd. Door het gebruik van openbare ruimte serieus te heroverwegen – zoals in het kader van de omgevingsvisie Binnenstad Utrecht al voorgesteld wordt – creëren we kansen. Als we de focus leggen op ruimtelijke kwaliteit, is er ook meer ruimte voor lopen en het gebruik van de fiets. Bovendien kunnen we zo opgaven in stedelijk gebied combineren: denk aan klimaatopgave, vergroening, gezondheid, sociale inclusie en ontmoeting.  

Nú is de tijd om serieus werk te maken van de mobiliteitstransitie: minder reizen, anders reizen (waartoe we nu beide deels worden gedwongen) bestendigen en het verder verduurzamen van onze reizen. Daar hoort een herverdeling en herwaardering van de stedelijke ruimte bij. Zo bouwen we aan een robuuster, aantrekkelijker en kwalitatief hoogwaardiger systeem.

Benieuwd naar het webinar? Je kunt het hier terugkijken.

Houd ook vooral onze LinkedIn pagina in de gaten voor meer webinars en artikelen over dit onderwerp.

‍