Hoe duurzame oplossingen op de Uithoornlijn zorgen voor CO2-reductie tijdens bouw én exploitatie

Vandaag, dinsdag 6 september, is het Duurzame Dinsdag, de dag dat duurzame initiatieven een podium krijgen in politiek Den Haag. Voor de betrokken partijen van de Uithoornlijn – Vervoerregio Amsterdam, gemeenten Uithoorn en Amstelveen, de projectorganisatie en aannemer Dura Vermeer – is duurzaamheid een belangrijk speerpunt. Al in de aanbestedingsfase van het project dachten we na over mogelijkheden voor een duurzame tramlijn, in de ontwerpfase kreeg dit een gezamenlijk vervolg. Inmiddels zijn diverse initiatieven tot uitvoering gebracht. Op deze Duurzame Dinsdag nemen we je mee in de duurzame oplossingen van het project: tijdens de bouw én daarna.

‍

Speciaal duurzaamheidsbudget

Duurzaamheidsadviseur Steven de Kruijf en projectleider duurzaamheid Hans Tigchelaar van Dura Vermeer en portefeuillehouder duurzaamheid vanuit de projectorganisatie, Michel Dagniaux, vertellen over het proces, de maatregelen én de resultaten. Daarvoor beginnen we bij de aanbesteding: de fase waarin we op zoek gingen naar de beste aannemer voor dit project. “Vanaf het begin van dit project hebben we duurzaamheid hoog in het vaandel staan,” vertelt Michel. “De Vervoerregio heeft hele duidelijke duurzaamheidsambities. Een vertaling daarvan hebben we meegenomen in het aanbestedingsdocument. Vanuit de landelijke politiek hebben we als bouwsector met diverse eisen te maken, zoals voor stikstof- en CO2-reductie. Daarnaast willen we de aannemer de ruimte geven om zelf met initiatieven te komen die bijdragen aan de duurzaamheid van de tramlijn. Er stonden om die reden geen concrete eisen in het contract met Dura Vermeer. Wel namen we een budget op om specifiek aan duurzame oplossingen te besteden.” Steven vult aan: “Samen met de Vervoerregio Amsterdam als opdrachtgever van het project en de projectorganisatie verkenden we de ambities en keken we welke maatregelen passen bij de verschillende organisatiedoelstellingen. Uit de brainstormsessies kwamen ambities op het gebied van energie, klimaat, circulariteit van materiaal en ruimtelijke kwaliteit naar voren.

‍

Stikstof- en CO2-reductie

Hans: “Met elkaar kwamen we tot een lijst met mogelijke duurzaamheidsmaatregelen die we samen afwogen tegen de genoemde ambities. Na verschillende berekeningen bepaalden we samen welke oplossingen we uitvoeren. De Vervoerregio stelde vanuit haar duurzaamheidsprogramma extra budget beschikbaar, zodat we meer oplossingen kunnen implementeren.” Dat gaat over maatregelen tijdens de bouwfase, maar voornamelijk over oplossingen die op de lange termijn bijdragen aan een duurzamer klimaat. “Concreet hebben we het dan over het verminderen van CO2- en stikstofuitstoot, bijvoorbeeld door elektrische machines of vrachtwagens in te zetten die rijden op biodiesel. Maar ook over hergebruik van bijvoorbeeld grond binnen het project, om zo het aantal transporten en de af te leggen afstand te verminderen. Daarnaast wekken we windenergie op met de ‘wokkels’ op de bouwkeet bij de N201 en leveren de zonnepanelen die straks op de hal op het opstelterrein liggen groene energie.”

‍

Andere materiaalkeuze

De inzet van duurzame materialen en innovatieve bouwmethodes zorgt voor een langere levensduur van materialen. Dat betekent dat er minder onderhoud en daardoor minder materiaal nodig is. “De grootste winst op lange termijn behalen we met de gecombineerde bus- en trambaan. Die is op een innovatieve manier opgebouwd uit duurzaam beton en duurzaam asfalt: de Bremerconstructie (lees verder voor een uitgebreide toelichting op deze constructie). Ook passen we een slijtvaster type spoorstaaf toe dan gebruikelijk is. Daarmee hebben alle materialen van de spoorconstructie een gelijke levensduur,” vertelt Michel. Hans: “Doordat er niet iedere vijftien jaar onderhoud nodig is omdat bijvoorbeeld het asfalt versleten is, bespaar je zo’n zestig procent materiaal over een periode van vijftig jaar. Zo’n aanpak begint al met het maken van de juiste keuzes in het ontwerpproces. In die ontwerpfase worden al belangrijke afwegingen gemaakt voor het effect van de duurzame ambities.” “Staal is één van de meest milieubelastende materialen. Voor de keerwanden langs de spoordijk en bijvoorbeeld de trap bij het stroomvoorzieningsgebouw aan de Amsterdamseweg kozen we daarom voor 3D-geprint beton in plaats van staal,” vertelt Steven. “Op basis van de gemaakte keuzes in het ontwerpproces, kunnen we leveranciers selecteren op duurzaamheid. Al heeft beschikbaarheid van materiaal – zeker in deze tijd – ook een hoge prioriteit.” Duurzaam inkopen, elektrisch materieel en hergebruik van materiaal zorgt samen voor een CO2-reductie van ruim dertig procent. Ieder kwartaal meet Dura Vermeer welke milieubelasting het project heeft.

‍

Groene inpassing

“Ook ecologie speelt mee,” vult Steven aan. “Door te kiezen voor groen in plaats van beton draag je bij aan de verschillende klimaatdoelstellingen en een grotere biodiversiteit.” Een deel van de trambaan voeren we uit met een toplaag van gras in plaats van ballast. De onderhoudspaden langs het spoor maken we van olivijn: een steensoort die CO2 uit de omgeving opneemt en daarmee het CO2-gehalte in de lucht verlaagt. Michel: “Samen met omwonenden keken we tijdens verschillende thematafels naar de groene inpassing van de tramlijn.” Een groene inpassing zorgt voor een schonere lucht en verkoeling, het water loopt beter weg en er is minder materiaal nodig. Hans: “Al het gebruikte materiaal wordt vastgelegd in een zogenaamd materialenpaspoort. Wanneer de Uithoornlijn over lange tijd onderhoud nodig heeft, kan men op basis van dat paspoort makkelijker keuzes maken op het gebied van bijvoorbeeld hergebruik.”

‍

Verduurzamen stadslogistiek

“Voor de Vervoerregio is duurzaamheid belangrijk,” stelt Jean-Philippe de Lannoy, ambtelijk opdrachtgever. “Denk bijvoorbeeld aan het elektrificeren van de bussen in de regio. Niet alleen rijden steeds meer bussen elektrisch maar ze rijden ook op groene stroom.” Mooi natuurlijk maar de Vervoerregio doet meer dan alleen het verduurzamen van de busvloot. Vanuit de Green Deal Zero Emissie Stadslogistiek werken we aan het verduurzamen van de stadslogistiek. Zo komen er laadpleinen voor bestelbussen en vrachtwagens zoals bij Deudekom in Duivendrecht. Om voldoende groene stroom te hebben investeren we mee in zonnepanelen zoals bij de GVB remise aan de Lekstraat, hierdoor is minder stroom nodig van het net.

“Ook in infrastructurele projecten kijken we samen met onze partners en aannemers naar meer duurzame oplossingen. Om te zorgen dat het niet alleen bij kijken blijft, is er voor het project Uithoornlijn ook extra budget vrijgemaakt voor het uitvoeren van een aantal mooie duurzame maatregelen. We zijn dan ook blij dat we samen met de projectorganisatie en Dura Vermeer op deze manier kunnen bijdragen aan een duurzamere aanleg van de Uithoornlijn”, aldus Jean-Philippe.

‍

Dit is een artikel van Uithoornlijn. Het origineel staat op Uithoornlijn.nl.

‍