Hoe Rotterdam van 50 naar 30 gaat in de bebouwde kom

Rotterdam zet stappen om de stad veiliger, gezonder en leefbaarder te maken. Een van de manieren om dit te bereiken is een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur binnen de bebouwde kom. Daar komt veel meer bij kijken dan een paar verkeersborden plaatsen.

‍

Driekwart van de dodelijke verkeersslachtoffers in Rotterdam valt op wegen waar auto’s 50 kilometer per uur mogen rijden. Vergroten van de verkeersveiligheid is dus een belangrijke reden om de maximum snelheid te beperken. Maar er zijn meer voordelen, vooral op het gebied van leefbaarheid en gezondheid.

‍

✔an motie naar principebesluit

In de Rotterdamse Mobiliteitsaanpak en in de Omgevingsvisie, die momenteel ter inzage ligt, zijn veilige straten een speerpunt voor een gezonde en leefbare stad. Bestuurlijk gezien heeft dit alles een zetje gekregen met een breed gedragen motie die de gemeenteraad eind 2020 heeft aangenomen. Een belangrijke eerste stap in de uitwerking hiervan is een principebesluit dat 30 kilometer per uur de nieuwe gedragsnorm is. APPMer Bart Heijnen begeleidt dat complexe proces, samen met Bernice den Haan. Bart: “Het gemeentelijke kernteam is volop bezig met het inhoudelijke verhaal en diverse onderzoeken. Ik help ze de werkzaamheden en bijbehorende planning te structureren en om hoofd- en bijzaken te scheiden: wat is er nú nodig om tot dat principebesluit te komen. Dat is de basis voor de vervolgstappen.”

‍

✔an autostad naar woonstad

Kristiaan Leurs en Martin Guit, strategisch adviseurs bij de gemeentelijke afdeling Mobiliteit, brengen de maatregelen op korte en lange termijn in kaart en voeren overleg met een breed scala betrokkenen. “Rotterdam was altijd een echte autostad, maar dat is aan het veranderen”, zegt Leurs. “We zien een enorme groei van fietsers, voetgangers en gebruikers van het openbaar vervoer. Daarom zoeken we veilige oplossingen die daarvoor meer ruimte bieden. De transitie naar 30 kilometer per uur als standaard is een verbindende opgave in de stad. Vanuit mobiliteit sluiten we aan bij vraagstukken op het gebied van economie, energietransitie en woningbouw.” Guit benadrukt dat het beperken van de maximum snelheid geen doel is, maar een middel. “De coronacrisis heeft nog eens extra laten zien wat het belang is van een aantrekkelijke en groene leefomgeving. Dat is in Rotterdam nog lang niet overal het geval. Vooral op Zuid is het nog erg ‘stenig’. In de stedelijke gebieden is echt behoefte aan meer groen en meer mogelijkheden voor een aantrekkelijk verblijf.”

‍

✔an huiveren naar meedenken

Wegen versmallen, verkeersdrempels aanbrengen, ruimte creëren voor fietsers en voetgangers, routes zo laten meanderen dat je wel móet remmen. Vaak zijn het dure maatregelen waarvoor vooral professionele weggebruikers huiverig zijn. Denk aan brandweer en ambulances die te maken hebben met maximum aanrijtijden. Aan het openbaar vervoer dat zich in aanbestedingen heeft vastgelegd op bepaalde reistijden. Aan pakketdiensten die bang zijn het beloofde tijdstip voor aflevering te missen. Niet iedereen heeft dezelfde belangen en daarom wil de gemeente al die partijen samen aan tafel krijgen. Leurs: “We willen ze tijdig meenemen bij de veranderingen in de stad zodat ze kunnen anticiperen en niet voor het blok worden gezet. Er zijn zorgpunten, maar ook gemene delers. In deze fase willen we dat scherp krijgen. Daarbij delen we ook de onzekerheden, want we weten nog niet alles. Natuurlijk onderzoeken we de gevolgen van snelheidsbeperkingen voor de reistijd. Maar naast het gesprek over de snelheid, willen we vooral praten over wat de Rotterdammers ervoor terugkrijgen.”

‍

✔an afdwingen naar verleiden

Rotterdam begint overigens niet van scratch af aan. Op dit moment heeft al meer dan de helft van de wegen een maximum van 30 kilometer per uur. Maar hoe zet je de benodigde stappen om dit in de rest van de stad door te voeren? Guit: “De klassieke reactie in de verkeerswereld is een andere weginrichting, verbodsborden neerzetten en de maximum snelheid juridisch afdwingen. Maar je kunt het ook omdraaien en de gemeenschap activeren om langzamer te rijden, zelfs als het harder zou kunnen. Naast fysieke ingrepen zien we kansen in technische ontwikkelingen zoals Intelligent Speed Adaptation en vooral ook door inwoners en bezoekers te verleiden tot gedragsverandering. De crux is niet de weginrichting, het gaat om drijfveren van de mensen zelf. Als je in deze stad wilt wonen en werken, dan pas je je snelheid aan of je kiest je voor andere vormen van vervoer.”

‍

✔an vraagstukken naar vanzelfsprekend

Naast het gesprek met professionele weggebruikers gaat de gemeente ook het gesprek met de stad voeren. Inwoners, ondernemers en bezoekers krijgen ruimte om hierover mee te denken. Het gaat om een ‘mindshift’, waarbij 30 kilometer per uur binnen de bebouwde kom vanzelfsprekend wordt. Net zoals dat ergens binnen een sigaretje opsteken tegenwoordig niet meer normaal is. Leurs: “Die wezenlijke keuze stellen we centraal bij het gesprek met alle partners in de stad. Er komen natuurlijk heel veel inhoudelijke vraagstukken op tafel, maar als je zo start met denken krijg je meer ruimte om het gesprek op een goede manier met elkaar te voeren.''

‍

✔an Rotterdam naar andere steden

Rotterdam is niet de enige stad die kiest voor beperking van de maximum snelheid. Momenteel speelt dit bijvoorbeeld ook in Amsterdam en Utrecht. Brussel is al een stap verder met het meten van de reistijd. Ondanks de maximering van de snelheid is die meestal niet langer. Heijnen: “We volgen die ontwikkelingen uiteraard met grote belangstelling. Rotterdam kan op zijn beurt weer ervaringen delen met de manier waarop het alle betrokken partijen aan tafel heeft gekregen. Elke situatie is maatwerk, maar je hoeft niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden. Wat we nu in Rotterdam doen, is waardevol voor alle Nederlandse gemeenten. Want veilige en gezonde steden zijn de toekomst.”

‍

Dit artikel verscheen in het APPM magazine, editie 33 (winter 2021). Bekijk en lees het volledige magazine hier.

Je vindt dit artikel op pagina 82 t/m 89. Wil je ons magazine voortaan ontvangen? Laat het ons weten!

‍

‍