Schijn bedriegt: geen half uur sneller naar Brussel

Erik is OV-expert en frequente reiziger met de Beneluxtrein naar Antwerpen en Brussel

Op 9 april startte de directe treinverbinding van Amsterdam naar Brussel via de hoge snelheidslijn (HSL) met veel aandacht in de media. Het persbericht van de NS van 15 maart kopte: ‘Half uur sneller naar België: Intercity Brussel rijdt vanaf 9 april via HSL’.

Geen half uur sneller en trager dan de bus
‍Ik heb de reisplanner van de NS er op nagekeken. Het blijkt dat de reistijd op 3 april 2.53 uur was (via Dordrecht en Roosendaal) en op 9 april 2.53 uur (via Breda over HSL-tracé). Even snel. Toegegeven, op 3 april was dat met een overstap op Rotterdam-Centraal. Rechtstreeks vanuit Amsterdam kon niet. Eerst met IC Direct naar Rotterdam en vervolgens met de Beneluxtrein naar Brussel-Zuid. Mooi staaltje van slimme marketing en reizigersbedrog door de NS dat zij nu een half uur sneller naar Brussel gaan. En mooier nog: de Flixbus is tussen Amsterdam-Sloterdijk en Brussel-Noord sneller. Doet er 2.45 uur over en is veel goedkoper.

Hoe komt dat?
‍Dat het tussen Amsterdam en Rotterdam niet sneller kan over het HSL traject snap ik nog wel, maar waarom gaat het niet sneller tussen Rotterdam en Brussel? De trein rijdt daar nu toch over het HSL tracé? Ja, we rijden naar Antwerpen over het HSL tracé, echter de omweg via Breda geeft een reistijd van Rotterdam naar Antwerpen die vrijwel gelijk is aan die op 3 april via Dordrecht en Roosendaal: 1.05 uur. Dit terwijl je met de Thalys van Rotterdam naar Antwerpen kunt in de helft van deze tijd, namelijk in 32 minuten. Op het hele traject naar Brussel is het verschil nog groter: Amsterdam – Brussel-Zuid is met de Thalys 1.51 uur en met de “snelle” Beneluxtrein nu 2.53 uur. Scheelt een heel uur!

Was het vroeger beter?
‍Wat zoeken op het Internet leert dat de huidige reistijd van 2.53 uur trager is dan de reistijd van de Trans Europa Expres (TEE) in de jaren zestig van 2.32 uur. En die reed “om” over de oude lijn via Haarlem (de Schipholspoorlijn en de HSL waren er nog niet).

In 1979 deed de Beneluxtrein er ook via Haarlem 2.57 uur over en in 2012 reedt een Beneluxtrein via Dordrecht en Roosendaal zelfs in 2.49 uur van Amsterdam naar Brussel-Zuid. Kortom de Beneluxtrein reed in 1979 nauwelijks langzamer en in 2012 zelfs sneller dan nu in 2018 over de dure HSL-sporen. De verwachting was dat de Fyra er in 2013 circa 1.55 uur over ging doen. Dat was pas een versnelling geweest met een 1 uur. We weten echter hoe dat is afgelopen…..

Mijn conclusie: we hebben heel veel geïnvesteerd in nieuwe, snelle infrastructuur, maar we reizen trager in plaats van sneller.

Alle tijden op een rij:

De boodschap is dat in 60 jaar tijd de gewone reiziger met alle Beneluxvarianten met en zonder HSL er niets mee is opgeschoten, de enige winst is dus voor de luxereiziger die met Thalys nu 40 minuten sneller is dan destijds met de TEE. Wat de NS verkoopt als een grote versnelling is eerder een vertraging en daarmee broddelwerk en een gemiste kans voor een echte kwaliteitsverbetering. De infra, het materieel en de dienstuitvoering zijn niet op elkaar afgestemd.

Hoe dan wel?
‍Als we willen dat meer mensen overstappen van de niet duurzame auto naar duurzaam openbaar vervoer dan zijn er meerdere strategieën: hoger frequent rijden op korte afstanden en sneller rijden op langere afstanden.

Op het traject van Amsterdam naar Brussel gaat het om de 2e strategie: sneller rijden.

“De hogesnelheidslijn tussen Berlijn en München is ruim honderd dagen in gebruik en kan, na een slechte start, succesjes melden. De treinen rijden bovengemiddeld punctueel en de reizigersaantallen op het traject zijn verdubbeld”. Deze reis van circa 4 uur gaat met de ICE-sprinter 40 minuten sneller dan met de reguliere ICE en trekt 100 procent meer reizigers.

Een wijze les zou je zeggen, maar bij de NS lijken ze dit niet te begrijpen. Ze kunnen zich verschuilen achter bestuurlijke afspraken die gemaakt zijn bij de bouw van station Breda en achter afspraken met de NMBS, maar toch…. Een verbetering is snel en goed te realiseren door op het traject Rotterdam – Antwerpen de stop in Breda over te slaan. Daar win je 15 tot 20 minuten mee. Vervolgens is winst te boeken door in België niet via Brussels Airport-Zaventem te rijden. Daarmee kun je nogmaals tot 15 minuten winnen. Een totale tijdwinst van meer dan 30 minuten. Zonder dure investeringen.

Mijn voorstel
‍ Ga voor het echt versnellen van de Beneluxtrein: rij direct van Rotterdam (via Noorderkempen) naar Brussel en sla Breda en luchthaven Zaventem over. De tijdwinst is dan meer dan een half uur en de reistijd rond de 2.20 in plaats van nu bijna 3 uur. Daarmee wordt de Beneluxtrein echt aantrekkelijk. En om de Noord-Brabanders te voorzien in hun rechtstreekse trein naar België: leg een extra dienst in van Eindhoven of Breda naar Antwerpen (en van daar eventueel verder). Ook goed om de groei van het aantal reizigers op te vangen. Ik verwacht namelijk dat er veel reizigers moeten staan in de ‘trage snelle’ Beneluxtrein zoals die nu rijdt met een stop in Noorderkempen.

De NS heeft voor de Beneluxtrein zeven treinstellen nodig voor een rit van bijna 3 uur. Met de versnelling naar 2.20 uur worden dat er vijf. Met de resterende twee treinstellen kan met gemak een uurdienst worden onderhouden tussen Breda en Antwerpen. En met een treinstel extra kan zelfs ieder uur van Eindhoven naar Antwerpen worden gereden. Hiermee wordt ook die reis 20 minuten sneller en krijgt het succesvolle station Noorderkempen tweemaal per uur een snelle trein. De NMBS wil daar vast aan meebetalen.

Waar wachten we op: sneller naar Brussel!