Groen in en om de Stad | Gemeente Breda

Breda, Stad in een Park

‍

Breda bouwt al een aantal jaren aan de ambitie van een ‘Stad in het Park’. Dat klinkt als een overvloed aan groen in en om de stad! Hoe pakt Breda de vergroening aan? APPMer Bart Stoffels zoekt het uit voor deel 3 van het APPM-drieluik over groen in en om de stad (GIOS).

‍

De weg tussen het station en het stadskantoor is bezaaid met rioolbuizen en warmteleidingen . De ondergrondse wereld voor even zichtbaar vanuit de bovengrondse wereld. Als de straat straks weer dicht ligt, ziet hij dan ook groener uit? Het is een van de vragen aan Tom Rozendal en Rombout van Eekelen, beide werkzaam bij de gemeente Breda.

‍

Kleiner denken om groot te worden

Het plan was een gesprek over de openbare ruimte van de stad, de beekdalen en bossen rondom de stad en hoe die samenkomen in een netwerk van groene routes.

Maar binnen een paar minuten gaat het over een kleinere schaal. Oneindig veel kleiner zelfs: de schaal van de bacterie. Dat zit namelijk zo. Rombout vertelt hoe belangrijk het is dat een opgroeiende peuter de eerste paar jaren van zijn leven veel in aanraking komt met groen. “Bloemen, planten, kruiden, aarde. Vieze vingers maken, proeven, dat contact tussen kind en het natuurlijke systeem is wezenlijk voor de ontwikkeling van het immuunsysteem, waar je het een leven lang mee moet doen. Steeds meer onderzoek wijst uit hoe groot dat belang van natuur voor opgroeiende kinderen is. Of het toont juist de gevolgen van het gebrek aan contact tussen peuters en natuur, zoals de toename van allergieën.”

Dat de natuur veel gezondheidsbaten heeft, is bekend, maar dit is een relatief nieuw inzicht, in elk geval in Nederland. Rombout: “Landen als Finland en Australië lopen hiermee voorop en verrichten hier nu gidswerk in, gevolgd door België.”

‍

Groene schoolpleinen

Met dit nieuwe inzicht in het achterhoofd, welke rol ziet de gemeente dan voor zichzelf weggelegd? “Breda ziet hierin in elk geval de bevestiging van het belang van groene schoolpleinen”, antwoordt Rombout.

Om burgers bewuster te maken dat ze jonge kinderen in natuurlijk groen moeten laten rondscharrelen, is er maar beperkt capaciteit. Rombout: “Misschien moet dit inzicht eerst nog meer doorwerken in de gezondheidssector. Dan zou op termijn de GGD bijvoorbeeld burgercommunicatie hierover kunnen oppakken.”

‍

Omringd door bos en beken

Het begrip ‘natuurlijk groen’ is een mooie brug naar de grotere schaal. De schaal van de Stad in het Park. Wat kenmerkt in en rondom Breda het natuurlijk systeem? Rombout schetst het beeld: “Breda ligt in een gebied waar meerdere beken samenkomen. Het is hier een rijke aaneenschakeling van klei- en zandgronden en alles daartussen, met nattere en drogere delen.” Deze ligging, in combinatie met de verschillende bossen rondom de stad, maakt dat Breda een aantal jaren geleden de ambitie heeft geformuleerd om een ‘Stad in het Park’ te worden.

‍

Tien procent extra groen

Die ambitie maakt schatplichtig. De gemeente werkt op veel fronten samen met haar partners om de slogan waar te maken. Een voorbeeld hiervan is de sterke sturing op openbaar groen in nieuwbouwprojecten. “Projectontwikkelaars vragen ons: ‘wat wil je dan precies?’ We mogen daar best directief in zijn, een duidelijke norm stellen. Tegelijkertijd vraagt de praktijk soms om maatwerk, dat maakt dat je soms iets extra’s kan doen en soms iets minder”, geeft Tom aan. Ook in de bestaande openbare ruimte stuurt de gemeente aan op vergroening, met als uitgangspunt tien procent extra groen toevoegen bij iedere reconstructie die plaatsvindt. Dus ook in die verbindingsweg tussen station en stadskantoor, knikt Tom bevestigend.

‍

Wijkdeals stimuleren lokale gemeenschappen

Breda zet ook volop in op vergroening van privaat terrein . Niet door te preken over meer groen en minder tegels, maar door met woningcorporaties praktische regelingen en diensten aan te bieden aan bewoners. Ook zijn er al zo’n 600 wijkdeals gesloten over vergroening van openbare ruimte waarvan bewoners het beheer op zich nemen. “Dat kan al met een groepje vanaf drie of vier bewoners, maar we zien ook grotere initiatieven waarbij een buurt het beheer van een half park op zich neemt. Het is prachtig om te zien dat rondom deze plekken overal gemeenschappen ontstaan. In die zin is groen misschien wel meer een middel dan een doel”, geeft Tom aan.

‍

Recreatieve druk

Tot slot: hoe werkt in Breda de verbinding van het groen ín de stad naar het groen óm de stad. Hoe werkt de gemeente daarin samen met de natuurbeheerders, het waterschap en de provincie? En wat zijn de uitdagingen?

Het waterschap is volop bezig met het ecologisch herstel van het Markdal, vertellen Tom en Rombout. Staatsbosbeheer kampt met druk op de ruimte. Zelfs Rotterdammers komen in het weekend naar het Mastbos. Het beleid is daar nu: minder ruimte voor de auto en minder evenementen. Dus een rondje hardlopen: heel goed, maar rij niet eerst met de auto het bos in en organiseer geen wedstrijd. “Dit zijn hele begrijpelijke keuzes”, zegt Tom. “Tegelijkertijd heb je dan het risico van het waterbedeffect: elders neemt de druk toe. We moeten dus met elkaar meer groene ruimte creëren. Dat hoeft niet allemaal beschermde natuur te zijn. Natuurinclusieve landbouw en houtproductie kunnen heel goed onderdeel zijn van de groene stadsranden. Dat past ook heel goed in de strategie van de provincie.”

‍

Zo koppel je groen in en om de stad

APPM deelt drie verdiepende gesprekken

Afgelopen weken deelden we het eerste artikel over groen in en om de stad. Daarin sprak APPMer Bart Stoffels met Caroline Porsius over het Staatsbosbeheer-programma om natuur dichterbij te brengen: de Groene Metropool.

Caroline bracht ons in contact met Maryann Glorie-Bergmans, programmamanager van Groen Groeit Mee, de regionale groenaanpak in de provincie Utrecht. Je leest haar verhaal in deel 2.

Maryann tipte gemeente Breda als een van de koplopers op dit onderwerp. Daarom staat in het laatste deel van het APPM-drieluik, Breda Stad in een park centraal.

‍