Het elektriciteitsnet uitbreiden in een overvolle stad
Net als in andere steden loopt het elektriciteitsnet van Amsterdam tegen zijn grenzen aan. Toekomstige ontwikkelingen zoals het aardgasvrij maken van woningen, groei van elektrisch vervoer en de woningbouwopgave zorgen ervoor dat de vraag naar elektriciteit alleen maar toeneemt.
In 2050 moet het Amsterdamse elektriciteitsnet drie tot vier keer meer stroom kunnen verwerken dan nu. Om dat te realiseren, moeten er de komende jaren flink wat elektriciteitsstations die hoogspanning omzetten naar middenspanning gebouwd worden. Concreet betekent het dertig nieuwe stations bouwen en dertien bestaande stations vernieuwen. Daarnaast zijn er 2.600 extra middenspanningsruimtes nodig voor het omzetten van middenspanning naar laagspanning.
Samen versnellen
Aanleg van de stroomvoorziening is primair de taak van de netbeheerders. Maar die kunnen het niet alleen. Om inpassing in de overvolle stad zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen, is de Taskforce Netcongestie Amsterdam opgericht. Dit is een samenwerkingsverband van gemeente Amsterdam, netbeheerders Liander en TenneT en Port of Amsterdam. Samen willen zij de netcongestie in Amsterdam oplossen en nieuwe congestie - zo veel mogelijk - voorkomen.
Een flinke klus, en daarom werkt de taskforce aan versnellingsmaatregelen. Zoals een protocol dat duidelijk beschrijft hoe de partijen gezamenlijk de realisatie van elektriciteitsstations oppakken, wie welke verantwoordelijkheden heeft, wanneer deze moeten worden uitgevoerd en binnen welke termijn. Het protocol zorgt ervoor dat niet in elke project het wiel opnieuw moet worden uitgevonden. Ondanks deze belangrijke stappen blijft de realiteit dat de afspraken vanuit de taskforce moeten landen in de grote, soms logge organisaties. Binnen de gemeentelijke organisatie zorgt APPMer Michel Dagniaux daarvoor. Blijft bijvoorbeeld bij een van de projecten de aanvraag voor een vergunning ergens te lang liggen, dan trekt hij intern aan de bel.
Onderlinge afhankelijkheden
“Alle betrokkenen zijn overtuigd van de urgentie”, zegt Michel. “Niks doen is geen optie. Nu al zorgt de netcongestie dat bedrijven niet kunnen uitbreiden of dat nieuwe scholen moeten wachten op een aansluiting.” De onderlinge afhankelijkheden binnen het elektriciteitssysteem maken de situatie nog complexer. Netbeheerders kijken voor de toewijzing van nieuwe locaties naar de gemeente maar hebben elkaar ook nodig. Michel geeft een voorbeeld: “Als er voor een nieuw station van Liander geen kabel is vanuit een TenneT-station, dan is de netcongestie nog steeds niet opgelost.”
Dit alles is extra uitdagend in een dichtbevolkte stedelijk omgeving, waar naast de elektriciteitsopgave ook andere ambities een claim leggen op de schaarse ruimte. Vanwege de grote opgave en de beperkte capaciteit willen netbeheerders het liefst standaardiseren. Maar standaardoplossing passen lang niet altijd bij de Amsterdamse eisen voor ruimtelijke kwaliteit. Zo kunnen onderwerpen als vergroening en waterberging botsen met veiligheidsvoorwaarden van de netbeheerders. “Daar moeten we wél samen uitkomen”, aldus Michel. “Daarom is het samenwerkingsverband zo georganiseerd dat we tijdig kunnen opschalen als het ergens vastloopt.”
Breder inzetbaar
Deze Amsterdamse aanpak versnelt de ruimtelijke inpassingen voor uitbreiding van het elektriciteitsnet. Een aanpak die ook bruikbaar is voor andere regio’s. In de regio Eindhoven ondersteunt APPM de opzet van een vergelijkbaar samenwerkingsverband van twintig gemeenten. Ook kan het tot versnelling leiden bij de aanleg van andere energie-infrastructuur, zoals warmtenetten of elektriciteitsbronnen in landelijk gebied.
“Het uitbreiden van de stroomvoorziening in Amsterdam isecht een complexe opgave. Vanwege de schaarse ruimte, maar ook omdatnetbeheerders tegen technische obstakels en beleidsregels aanlopen, die zij inhun eentje niet kunnen oplossen. De Taskforce Netcongestie Amsterdam biedt inprincipe uitkomst, maar de praktijk is weerbarstig. Want hoe zorg je ervoor datalle partijen de gemaakte afspraken naleven? Alle betrokken organisaties hieropaanspreken, van netbeheerder tot gemeentelijke afdeling, komt de voortgang vande ruim veertig projecten en daarmee de opgave ten goede. APPM helpt ons bijdie verbinding met een overkoepelende en integrale blik.” - Naut Loots, programmamanager programmaElektriciteitsvoorziening Amsterdam
