In het artikel De kunst van het (samen)werken (zie het APPM magazine, pagina 74) worden meerdere aspecten benoemd die belangrijk zijn voor het succesvol renoveren van kunstwerken. In de bijbehorende blogserie gaan we dieper in op deze aspecten. Hoe bepaal je de waarde van informatie? Hoe ga je om met ontbrekende informatie? En hoe ga je om met de daaraan gerelateerde risico’s? APPMer Roy van Zanten vertelt hierover in deze blog.

Informatie boven tafel

Ongeveer 75 jaar na het droogvallen van de Noordoostpolder wezen inventarisaties uit dat het renoveren van de provinciale beweegbare bruggen en sluizen in Flevoland niet langer kan wachten. Alle 17 kunstwerken worden opgeknapt als onderdeel van het programma Groot Onderhoud Bruggen en Sluizen (GOBS) van provincie Flevoland. Hierbij is het belangrijk om te weten dat iedere brug of sluis een andere geschiedenis kent. Sommige liggen er al tientallen jaren en andere zijn pas onlangs  geplaatst. Bij bruggen en sluizen die al lange tijd geleden zijn aangelegd, ontbreekt vaak volledige onderhoudsinformatie. Niemand weet precies wat de stand van zaken van het kunstwerk is en wat in het verleden aan onderhoudswerkzaamheden heeft plaats gevonden. De informatie is nooit genoteerd of het is niet meer actueel. Dan heb je twee keuzes: ontbrekende informatie boven water halen óf accepteren dat de informatie niet beschikbaar is en er een risico in voorzien. Bij het renoveren van ‘oude’ kunstwerkenmoet je een goede risicoverdeling toepassen. Risico’s die niet vooraf te bepalen zijn door de markt, moet je beleggen bij de opdrachtgever.

Waarde van informatie bepalen

Alle 17 kunstwerken in het programma hebben een objectpaspoort. Hier staat in welke onderhoudswerkzaamheden plaatsgevonden hebben en welke storingen er zijn geweest. De storingen kunnen een aanwijzing zijn voor eventuele gebreken in het kunstwerk. Daarnaast heeft provincie Flevoland een beheersysteem met alle beschikbare documentatie per kunstwerk. Deze documentatie kent vaak een tijdsspanne van 30 of 40 jaar voordat de eerste grote renovatie plaatsvindt. De vraag is of de informatie die erin staat actueel is, dus het is altijd gissen wat de daadwerkelijke waarde is. En als je toch gaat renoveren of gaat slopen, heb je de informatie wellicht niet eens nodig. Je bekijkt het altijd in relatie tot je scope. Je moet beseffen dat wat je ook doet, de informatie nooit compleet is. Je maakt een inventarisatie van welke informatie je niet hebt en of je er nog iets aan kan doen om de gewenste (relevante) informatie boven tafel te krijgen. Als de beheerder alle informatie boven tafel wil hebben, schakel je een ingenieursbureau in of een specialistische aannemer (die vaak meer praktische kennis heeft).

Voorinvestering afwegen tegen opbrengsten

In de voorgaande blog Aanbesteden, contract en samenwerking staat dat het droogzetten een van de manieren is om (onderhouds)informatie te verkrijgen over sluizen. Maar juist die droogzetting kost veel geld. Het is de kunst om de voorinvestering af te wegen tegen de opbrengsten. Is het het waard om een sluis droog te zetten? Welke informatie wil je ermee ophalen? Wat is je afweging? Die varieert waarschijnlijk per object, dus er is niet één juist antwoord. Als je bijvoorbeeld weet dat er issues zijn, dan wil je dat vooraf inspecteren. Maar als er geen aanleiding is of je weet vooraf dat je sowieso flink gaat renoveren, is er wellicht geen vooronderzoek of investering nodig en calculeer je dit als risico in.

Gekozen aanpak bij GOBS

Bij het programma GOBS is gekozen voor een uitgebreide visuele inspectie en er zijn vooraf een aantal risico’s benoemd. De risico’s worden gewogen en er wordt bepaald welke beheersmaatregelen wel of niet worden genomen. Omdat risico’s kunnen veranderen, worden vooraf scenario’s ontwikkeld. Er zijn generieke risico’s die voor alle objecten gelden, maar er zijn ook object-specifieke risico’s. In het contract voor de renovatie van de 17 kunstwerken van provincie Flevoland staat dat het kunstwerk met de meeste storingen (het meest risicovolle projectonderdeel) als eerste aan de beurt is. Als dan blijkt dat cruciale informatie mist of er onvoldoende onderzoek is gedaan, kan de renovatie van de andere kunstwerken anders aangepakt worden. Specialistische risico’s zoals asbest, chroom-6, PAKS, niet gesprongen explosieven en flora en fauna zijn vooraf bij alle kunstwerken onderzocht en opgenomen in het contract als uitgangspunt.

Standaardisatie als beheersmaatregel

Het bundelen van werkzaamheden geeft mogelijkheden aan de organisatie om vergaande standaardisatie toe te passen. Bij bediening op afstand van bruggen en sluizen is een uniforme wijze van bediening noodzakelijk. Door alle objecten in een programma te renoveren en moderniseren, bereik je de hoogste vorm van uniformering en standaardisering. Dit vormt een beheersmaatregel voor tijdens de renovaties en de fases van gebruik en beheer.

Kennis delen is kennis vermenigvuldigen

Het programma Groot Onderhoud Bruggen en Sluizen legt, onder andere door de risico-gestuurde benadering, nadrukkelijk een link met beheer en onderhoud. Dat resulteert in een grote betrokkenheid van de beheerder in het ontwerp en de realisatie. De gedachte hierachter is dat als de beheerder is aangehaakt, hij meer invloed heeft op het resultaat en de weg ernaartoe. Dat maakt de overdracht na de renovatie gemakkelijker. De projectorganisatie heeft niet alleen informatie opgehaald, maar bleef de beheerorganisatie ook informeren zodat ze betrokken blijft. Door kennis te delen, vermenigvuldig je het. En door de beheerorganisatie inzicht te geven in de oplossingen, weet ze wat ze krijgt en creëer je begrip voor de eindoplossing.

‍