Hoe kunnen we invulling geven aan de behoefte aan meer woonruimte in stedelijke gebieden, en tegelijkertijd een plezierige en comfortabele leefomgeving behouden? Door klimaatadaptatie! In deze blogserieduiken we in de wereld van klimaatadaptatie binnen verschillende domeinen. Deze keer vertellen collega’s Jean de Nijs en Michel Dagniaux over klimaatadaptatie binnen infrastructurele projecten.

‍

Infrastructurele projecten hebben vaak een helder primair doel: het vergroten van de bereikbaarheid en/of veiligheid bij de aanleg of vernieuwing van infrastructurele verbindingen of het verhogen van de veiligheid bij dijkversterkingen. De focus ligt hierbij dus op de probleemoplossing. Maar tegelijkertijd moeten deze projecten ruimtelijk ingebed worden en zijn thema’s als klimaatadaptatie en duurzaamheid in de brede zin ook aan de orde.

‍

Eisen

Bij deze projecten worden verschillende maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie meegenomen. Met name vanuit het belang om de inbreuk voor het bestaande gebied zoveel mogelijk te verkleinen en te verzachten. Er zijn namelijk eisen op het gebied van waterberging, waterkwaliteit of natuurinrichting waar bijvoorbeeld de aanleg van een nieuwe weg aan moet voldoen. De aanleg of uitbreiding van een weg in een bestaand landschap wordt gezien als een inbreuk op het bestaande gebied. Daardoor is het nodig om deze projecten op een zo goed mogelijke manier in te passen, waarbij rekening gehouden wordt met het reeds bestaande landschap, het water, de natuur en het milieu. Bij de aanleg van een turborotonde op de kruising van de provinciale wegen N242 en N241 in Heerhugowaard is bijvoorbeeld een klein natuurlandschap ingericht met plasdrasgebieden en natuurvriendelijke oevers.

‍

Onomkeerbaar

Het komt namelijk nog te vaak voor dat water en groen de sluitposten zijn van het infraproject. Tegelijkertijd zien we daarmee welkansen om infraprojecten nog klimaatrobuuster in te richten. Het zou wat ons betreft in een vroeg stadium onderdeel moeten zijn van het ontwerp en de vormgeving. Vanuit beleid kunnen er duidelijkere ambities meegegeven worden om zo klimaatadaptatie beter te borgen binnen projecten. Infraprojecten zijn vaak onomkeerbare ingrepen. Daarom is het extra belangrijk om in de voorbereidingsfase niet alleen over de bereikbaarheids- en/of veiligheidsdoelen na te denken, maar ook over de natuurlijke, landschappelijke en ecologische doelen die bijdragen aan een fijne leefomgeving. De kunst is om het dan niet als een extra ballast te laten voelen, maar juist als een meerwaarde - een extra kwaliteit.

‍

Vroegtijdigheid

Omdat een infraproject een behoorlijke verandering brengt aan het landschappelijke en natuurlijke systeem, is het goed om vroegtijdig richting te geven aan hoe je dat systeem robuust en weerbaar houdt. Een voordeel van deze vroegtijdigheid is ook dat het beheer meteen onderdeel is van het ontwerp. Ondoordachte, maar goed bedoelde maatregelen zoals het planten van bomen, kunnen tot forse kosten leiden. Bijvoorbeeld omdat de bomen in tijden van droogte te weinig beschikking hebben tot water en dit niet goed is meegenomen in het ontwerp. Een ander voordeel van het vroegtijdig vatten in beleid, is dat de verankering van een natuurlijke en klimaatrobuuste inrichting niet afhankelijk is van één persoon die hier toevallig enthousiast over is.  

‍

‍Kansen

Klimaatadaptatieve maatregelen voegen vaak iets toe wat niet direct bijdraagt aan het primaire doel van het project. Belangrijk is om inzichtelijk te maken wat je binnen het project doet aan klimaatadaptatie en wat de toegevoegde waarde is van deze maatregelen voor de kwaliteit van de leefomgeving. Het later alsnog toevoegen van een meer klimaatrobuuste aanpak aan de opdracht en scope is vaak een uitdaging. Zorg ook aan de voorkant voor ruimte om samen met een opdrachtnemer maatregelen nog verder uit te werken. Dit daagt de opdrachtnemer uit om met klimaatbestendige oplossingen te komen. Daarmee worden ze ware ambassadeurs. Trigger de markt. Beloon ze er ook voor als opdrachtnemers met oplossingen komen. Op deze manier maken we inpassen van klimaatadaptatie makkelijker én leuker.

‍

Meedenken of -schrijven in/aan deze reeks? Laat het Nora weten! We kijken er naar uit je de komende tijd mee te nemen en te onderzoeken hoe we samen onze leefomgeving nog mooier kunnen maken.

‍