Vervoerregio spelend wijzer
Spelenderwijs een beleidskader mobiliteit maken. Als dat eens zou kunnen? “Nou, dat kan dus,” lacht Martijn Frijters. De APPMer ontwikkelde samen met collega’s Miran Wiersema, Marten Westeneng en extern organisatiedeskundige Tjip de Jong de Mobiliteitsgame voor de Vervoerregio Amsterdam. Het nieuwe concept zit boordevol dialoog, competitie en bovenal spelplezier.
In diverse spelsessies kregen bestuurders, raadsleden en verkeersdeskundigen uit de vervoerregio Amsterdam een reeks dilemma’s voorgelegd. Teams moesten keuzes maken uit de dilemma’s die meerdere beleidsdoelen dienen. Daarbij gaat om het maken van keuzes die het best scoren op beleidsdoelen. “Het was geweldig om te zien dat hetgeen we beoogden aan de speeltafels ook daadwerkelijk uitkwam,” kijkt Martijn terug. “De deelnemers gingen helemaal op in het spel, waardoor ze onbewust een stap dieper gingen in de bespreking van problemen en opgaven. De spelvorm tilde de gedachtewisseling naar een hoger niveau.”
Het idee om voor een spelvorm te kiezen, kwam van de Vervoerregio. De complexiteit van bereikbaarheidsvraagstukken en de forse groei die wordt verwacht, maken duidelijk kiezen en prioriteren noodzakelijk. “Om dat proces te versoepelen, is gekozen voor een game. En inmiddels kunnen we zeggen dat het werkt,” stelt Martijn. “Gesprekken kwamen echt op gang, waardoor meer begrip is ontstaan voor elkaars situatie.”
Hartje Amsterdam
Hoe blijven Amsterdam en haar omgeving bereikbaar, leefbaar, veilig, duurzaam en economisch succesvol? Het is een opeenstapeling van vragen, die nog complexer wordt door de geografische verschillen binnen de regio. Martijn: “De mobiliteitsbehoeften in hartje Amsterdam zien er anders uit dan in het buitengebied waar maximaal één keer per uur een bus rijdt.”
Daar komt bij dat er binnen gemeenten meerdere onderwerpen aandacht vragen: van openbaar vervoer tot weg-infrastructuur en van de stimulering van de fiets tot en met parkeerbeleid. “Om goede afwegingen te maken, moet over grenzen heen worden gekeken. Het gaat over meerdere modaliteiten en over bijdragen aan meerdere doelstellingen. Het spel bestaat uit continue ‘feedbackloops’. Daardoor spelen teams toe naar een evenwichtige situatie met aandacht voor bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid. Deelnemers keken over bestaande gebiedsgrenzen, sectoren of politieke standpunten heen om samen goede oplossingen te formuleren. Dat leverde waardevolle denkrichtingen op voor het beleidskader,” vertelt Martijn.
Maatwerk
Gevraagd naar het succes van de mobiliteitsgame, is Miran heel gedecideerd. “Maatwerk is cruciaal in combinatie met inhoudelijke kennis vanzaken. Met de knowhow vanuit de Vervoerregio en onze eigen expertise hebben we samen de relevante dilemma’s geformuleerd. Daarmee zijn vraagstukken geagendeerd waar de Vervoerregio écht antwoord op wilde hebben. De afwisseling van spelrondes en tussentijdse reflectierondes maakt dat er draagvlak ontstond voor de keuzes.”
Miran en Martijn geven nadrukkelijk credits aan het kernteam van de Vervoerregio. “We zijn samen vol voor dit concept gegaan,” vertelt Miran. “En hebben het ook samen gebouwd en bijgeschaafd. Waarbij Tjip steeds heeft bewaakt dat het spel vooral ook leuk bleef om te spelen. Want plezier, dat moest voorop staan.”
Fanatiek
Wie de filmpjes van de gamesessies bekijkt, ziet dit laatste zeker terug. Deelnemers gaan fanatiek op in het spel, schermend met gekleurde speelkaarten, instructievellen en speelformulieren. De toevoeging van speelgeld, was waardevol, vertelt Miran. “Net als in ‘real-life’ kan niet alles. Beperkte beschikbaarheid van financiële middelen vraagt om zorgvuldige afweging en prioritering. Tijdsdruk zorgt voor een gezonde dosis spanning en dwingt deelnemers om samen snel tot de kern te komen.”
En vanzelfsprekend was er iedere spelsessie een winnend team. “Ondanks het speelse was het nooit vrijblijvend,” stelt Martijn. “Anders zou het spel zijn doel voorbij zijn geschoten.”
Spelresultaten
En wat gebeurt er uiteindelijk met de uitkomsten? Miran: “De spelresultaten en de tussentijdse reflecties uit iedere sessie zijn telkens bijeengebracht en gaven zo steeds meer input voor het beleidskader. Daar waar er nog discussiepunten waren rond bepaalde thema’s zijn de daarvoor geformuleerde dilemma’s steeds bewust ingebracht in de volgende gamesessies. Dat maakte de opbrengst uit de spelsessies steeds rijker en gaven de uitkomsten over de hele breedte voeding aan het beleidskader.”
Martijn noemt nog een mooie bijvangst. “We hoorden dat de deelnemers met plezier terugdenken aan de game. Dat zorgt voor een positieve stemming. De saamhorigheid is gegroeid, evenals het begrip voor elkaar. Dat zijn winstpunten die nog veel langer doorwerken. Zo beschouwd, kent de mobiliteitsgame uiteindelijk alleen maar winnaars.”
Dit artikel verscheen eerder in het APPM Magazine (winter 2017). Wij passen serious games nog altijd graag toe. Het spelelement helpt deelnemers om buiten de kaders te denken, het dialoog aan te gaan en zodoende te komen tot nieuwe inzichten.
Benieuwd naar de mogelijkheden op het gebied van serious gaming? Laat het ons weten via frijters@appm.nl.
