De 30 RES-regio’s in Nederland hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om de RES 1.0 te maken: de eerste versie van de regionale energiestrategie. Daarin staat (onder andere) beschreven waar kansen worden gezien om duurzame elektriciteitsproductie middels zonnepanelen en windturbines in het landschap in te passen. Over één ding zijn velen het eens: voor zonnepanelen zien we vooral kansen door deze te combineren met andere functies. Zon op daken, bijvoorbeeld.

‍

Dat zon op grote daken een kansrijke manier is om het aandeel duurzame opwek in de gemeente te vergroten, blijkt wel uit de grote hoeveelheid zonneladders, regionale energiestrategieën, ander beleid en het maatschappelijk debat. In de praktijk zien we echter dat nog veel daken onbenut zijn. Een van de redenen is dat gemeenten doelgroepen onvoldoende in beweging krijgen om écht actie te ondernemen. APPMers Douwe van Langelaar en Gijs Eikmans werkten voor verschillende gemeenten aan het versnellen van de realisatie van zonnepanelen op grote daken. Vanuit die ervaring delen zij drie aspecten die voor een versnelling zorgen:

‍

1.      De rol van de gemeente

Bepaal als gemeente allereerst vanuit welke rol je wilt en kunt bijdragen aan de realisatie van zon op dak. Denk daarbij aan de rollen faciliteren, stimuleren, risicodragend participeren en ondernemen. Bij elk van deze rollen passen kenmerkende sturingsinstrumenten en benodigde middelen, maar ook risico’s.

‍

Ben je bijvoorbeeld een gemeente die risico’s kan dragen en financieel wil participeren? Of wil je juist andere partijen optimaal in staat stellen om zon op dak te realiseren? Denk bij dat laatste aan de rollen faciliteren of stimuleren. Het instrumentarium spitst zich hierbij toe op het ontzorgen, voorzien van informatie, een beperkte inzet van middelen en het aangaan van convenanten.

‍

Het bepalen van de gemeentelijke rol is primair een interne aangelegenheid. Inzichtelijk maken wat externe partijen – oftewel doelgroepen – nodig hebben om zon op dak te realiseren vormt hiervoor een belangrijke basis.

‍

2.      Identificeren van de doelgroepen‍

Vier functies van daken (en daarmee doelgroepen) die vrijwel iedere gemeente kent zijn:

a.      Bedrijven (ondernemers)

b.      Wonen (inwoners)

c.      Maatschappelijk vastgoed (stichtingen, verenigingen en andere maatschappelijke organisaties)

d.      Gemeentelijk vastgoed (gemeente)

‍

Voor gemeentes is het relevant om te weten welke gebouwen tot welke doelgroep behoren en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Zo krijg je snel inzichtelijk waar het grootste aandeeldakoppervlak nog onbenut is. Dit geeft richting bij het bepalen met welke doelgroep(en)je start.

‍

Onze tip? Start in elk geval met doelgroepen die beschikken over grote daken (SDE++) en waarbij het aantal betrokken besluitvormende partijen beperkt is. Denk hierbij aan bedrijven, woningcorporaties, scholen en sportaccommodaties. Daar zijn snelle(re) resultaten te behalen. En vanuit het oogpunt ‘practise what you preach’ kun je als gemeente natuurlijk niet achterblijven met je eigen vastgoed.

3.      Bepalen van de ondersteuning‍

Van daaruit kun je bepalen wat welke doelgroep nodig heeft. Dit hangt samen met het eerste punt: het bepalen van je rol als gemeente. In de praktijk zien we dat gemeenten vaak kiezen voor de rollen stimuleren en participeren. Vandaar dat we deze rollen in dit blog nader bekijken. Vanuit zowel een interne als externe invalshoek kun je in deze rollen op efficiënte wijze de doelgroepen ondersteunen.

Zorg er allereerst voor dat je gemeente beschikt over een informatiepunt waar partijen terecht kunnen, zoals een Energieloket.

‍

Vanuit hier krijgen partijen informatie over bijvoorbeeld subsidiemogelijkheden, een stappenplan en ondersteuning bij het (kosteloos) inschatten van de technische en financiële haalbaarheid van hun plan.

We horen echter vaak dat het initiatiefnemers vaak niet zozeer ontbreekt aan informatie, maar vooral aan tijd en mankracht om de initiatieven te ontplooien en zon op dak te realiseren. Dit zou je kunnen ondervangen door een meewerkend projectmanager vanuit de gemeente beschikbaar te stellen. Dit vraagt natuurlijk wel om middelen vanuit de gemeente, dus het is goed om vooraf concrete keuzes te maken: stel bijvoorbeeld een top 5 van bedrijven samen die je wilt ondersteunen. Minder intensief maar ook waardevol: informatiebijeenkomsten waarbij ervaringen worden uitgewisseld, en collectieve inkoopacties.

‍

Bovenstaande aspecten vormen een belangrijke basis om zon op daken te versnellen. Maar de precieze invulling is uiteindelijk maatwerk. Meer informatie of eens sparren over een voor jouw gemeente passende aanpak? Laat het Douwe of Gijs weten!

‍

We schreven ook een blog over het realiseren van zon op parkeerplaatsen. Deze blog kun je hier lezen.

‍