De energietransitie gaat onze manier van wonen, reizen en leven in de komende 30 jaar veranderen. De ambitie en omvang van deze verandering vraagt nu actie. Bij APPM werken we iedere dag, samen met overheden en andere partijen aan de volgende stap in de energietransitie. Zo werken wij samen aan een mooier en duurzamer Nederland. In een reeks van artikelen vertellen we over onze projecten en ervaringen in de energietransitie. Deze keer de kansen én uitdagingen van de duurzame warmtebron: aquathermie!

‍

Terpen, dijken en polders zijn blijvende herinneringen in het landschap aan onze strijd tegen het water. Door de klimaatverandering belooft het stijgende water opnieuw de grootste vijand te worden van ons laaggelegen land. Tegelijkertijd zou het water ook onze grootste vriend kunnen zijn!

In onze zoektocht naar duurzame alternatieven voor het verwarmen van onze huizen, scholen en kantoren wordt namelijk in toenemende mate gekeken naar al dat water om ons heen. Zichtbaar water, en water onder de grond. Uit zowel oppervlaktewater als uit ons uitgebreide netwerk van riool- en drinkwaterleidingen kan warmte gewonnen worden: aquathermie!

‍

Potentie

Aquathermie is er dus in verschillende vormen. De vorm met de meeste potentie is thermische energie uit oppervlaktewater (TEO). In een studie uitgevoerd door CE Delft en Deltares is een inschatting gemaakt naar de potentie van TEO. In de Nederlandse delta is veel oppervlaktewater beschikbaar, in theorie overtreffen de thermische mogelijkheden van dit water de totale warmtevraag van Nederland. Het economisch potentieel wordt ingeschat op ongeveer 150 PJ per jaar, ruim 40% van de totale toekomstige warmtevraag in de gebouwde omgeving van 350 PJ per jaar.

‍

Naast de enorme potentie op het gebied van onze warmtevraag, kan aquathermie ook ingezet worden om te koelen. Dat koelen gebeurt sowieso wanneer in de zomer de warmte onttrokken wordt aan het oppervlaktewater en dat water daardoor een relatief koele temperatuur af aan de lucht.

‍

Tegelijkertijd maakt aquathermie gebruik van ‘warmte koude opslag’ (WKO), hierdoor kan de koelte die in de winter gewonnen kan worden uit het oppervlaktewater, in de zomer actief ingezet worden om woningen, scholen en kantoren duurzaam te koelen.

‍

Rol APPM

Ondanks de enorme potentie van aquathermie wordt deze techniek nog maar weinig toegepast. De oorzaak hiervoor ligt volgens ons niet aan de techniek, die is relatief eenvoudig en beproeft, maar vooral aan de vraag wie nou trekker moet zijn van zo’n aquathermie project. Het gaat hier overigens niet om kleinschalige toepassingen zonder een warmtenet. De complexiteit komt vooral om de hoek kijken bij aquathermie projecten mét een warmtenet.

‍

APPM heeft een stappenplan ontwikkeld om de potentie voor aquathermie van bijvoorbeeld een woonwijk inzichtelijk te krijgen én de daarbij behorende businesscase. De hierop volgende stap is nog veel belangrijker, namelijk komen tot een project met een initiatiefnemer en duidelijkheid over stakeholders en diens rol. Om daartoe te komen hebben wij een werkvorm bedacht waarbij we met bijvoorbeeld een gemeente samen komen tot een gewenste rol, de bijbehorende taken en inzicht in de juridische aspecten. Meer weten over (de ontwikkeling van) het stappenplan en de werkvorm: vraag het Etienne!