Aquathermie: aan de slag! (2/2)
In ons vorige blog beschreven we de eerste twee stappen die je moet zetten om te komen tot een geslaagd aquathermieproject. Naast het bepalen van de haalbaarheid van een project, gingen we hier dieper in op het grote speelveld aan betrokken partijen. Wanneer de potentie van aquathermie groot blijkt, en je de stakeholders een plek hebt gegeven in je organisatiestructuur, is het tijd voor de volgende stappen.
Wat is aquathermie en onder welke voorwaarden is deze duurzame warmteoplossing kansrijk? Lees het in ons eerste blog van deze serie.
Stap 3 | Maak de businesscase
Naast de haalbaarheid, is de betaalbaarheid van de toepassing van aquathermie een belangrijke pijler. Het doel van deze derde stap is dan ook om door middel van het opstellen van een businesscase (op hoofdlijnen) te achterhalen of de techniek als exploitant financieel haalbaar en interessant is.
Bij het opstellen van een businesscase is het vaststellen van de energievraag en de gewenste temperatuurniveaus van de verschillende afnemers de eerste stap. Vervolgens kun je de verschillende varianten van het temperatuurnet doorrekenen. Deze varianten onderscheiden zich door de locatie van de warmtepomp: een collectieve warmtepomp binnen het project, of een warmtepomp per huishouden of afnemer?
Voor het bepalen van de kosten maak je vervolgens onderscheid tussen twee type kosten:
- De investeringskotsen (CAPEX); de kosten van het distributienet, het grondwatersysteem, de warmtepomp en het aquathermie-systeem
- De onderhoudskosten (OPEX); het onderhoud van de installatie en de elektriciteitskosten.
Samen zijn dit de jaarlijkse exploitatiekosten.
Voor een sluitende businesscase maak je natuurlijk niet alleen maar kosten. Aquathermie levert de exploitant ook inkomsten op. Zo betalen afnemers aansluitkosten en krijgen zij een rekening voor de warmte zelf. De hoogte van bedragen zijn vastgelegd in de Warmtewet. Daarnaast is er voor het exploiteren van een aquathermie-systeem subsidie mogelijk - daarover vertellen we later meer.
Naast de investeringskosten, de exploitatiekosten en de inkomsten zijn er nog meer parameters die invloed hebben op het financiële plaatje. Voorbeelden hiervan zijn het projectrendement dat een exploitant wil halen, inflatie en indexatie, discontovoet, warmte- en koude-prijzen, etc.
Subsidie
Een grote kans voor aquathermie is dat het als nieuwe categorie is opgenomen in de SDE++ regeling, die zich speciaal richt op CO2 reductie en daarmee het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Deze financiële impuls kan tussen 29 september en 22 oktober 2020 worden aangevraagd, om de realisatie van duurzame warmtevoorziening middels thermische energie uit oppervlakte water (TEO) of -afvalwater (TEA) te stimuleren.
Vollooprisico
Een van de financiële risico’s bij aquathermie is het vollooprisico: het risico dat de warmtevraag achterblijft bij de prognose. Hierdoor kan de investering in een warmtenet niet rendabel blijken. Dit speelt vooral bij bestaande bouw, waarbij particuliere huiseigenaren de (individuele) keuze hebben om aan te sluiten op het warmtenet. Het vollooprisico kan worden ondervangen door vooraf afspraken te maken met grotere projectbeheerders, over het aansluiten van huurwoningen.
Wil je meer lezen over het opstellen van een businesscase voor een aquathermie-project? De STOWA publiceerde een handreiking die onder andere dieper ingaat op de businesscase.
Stap 4 | De aanbesteding
Met een haalbaarheidsstudie, een stakeholder analyse en een gedegen businesscase heeft zich een aquathermie-project gevormd. Nu kan de geschikte aanbestedingsprocedure worden opgestart.
Gezien de hoeveelheid stakeholders en belanghebbenden komt het voor dat meerdere partijen (bijvoorbeeld meerdere overheden gezamenlijk, of in combinatie met één of meer marktpartijen) samen als opdrachtgever fungeren. Tegelijkertijd hebben gemeenten in het Klimaatakkoord een belangrijke rol toebedeeld gekregen, namelijk die van lokale regisseur.
Het ligt erg aan de betreffende gemeente of deze kiest voor een regisserende rol of toch meer een faciliterende rol. Er zijn in dat laatste geval meerdere publiekrechtelijke of privaatrechtelijke instrumenten beschikbaar om medewerking te verlenen aan een aquathermie project initiatief.
De best passende aanbestedingsprocedure is sterk afhankelijk van zowel het type opdrachtgeverschap als de gekozen rol, en daarmee erg context-afhankelijk. Bij APPM werken verschillende experts op het gebied van aanbestedingen. We helpen je graag bij het ontwerpen van een goed passende aanbestedingsprocedure. In onze laatste blog (later deze week) gaan we dieper in op dit juridische speelveld van aquathermie.
Stap 5 | Op naar uitvoering
Na een succesvol inkooptraject kun je eindelijk beginnen met de daadwerkelijke uitvoering. Zoals je hebt kunnen lezen is TEO geen vanzelfsprekendheid. Als de puzzelstukjes van water, afstand en goed-geïsoleerde afnemer al in elkaar vallen – en dat doen ze op veel plekken in Nederland – moet je nog een samenwerking zien te creëren tussen talloze stakeholders. Een ontwikkelaar wil bouwen en gaat niet eindeloos wachten op een gemeente. Die kijkt op haar beurt naar het Waterschap voor wat er mogelijk is, terwijl zij geen regierol heeft in de verduurzaming van de gebouwde omgeving en vaak een afwachtende houding aanneemt.
Een duidelijke ambitie en goed projectmanagement is daarom belangrijk. Zo kun je werken aan een goede voorbereiding en het betrekken van de stakeholders hierbij. Goed project-, contract- en omgevingsmanagement is feitelijk bij ieder uitvoeringsproject noodzakelijk, maar in dit grote, complexe én (relatief) nieuwe speelveld is dat het zeker!
Met deze en onze vorige blog hebben we de vijf stappen compleet. Zoals je hebt kunnen lezen heeft een succesvol project behoorlijk wat voeten in de aarde. In ons laatste blog (later deze week) gaan we in op de juridische aspecten waar je rekening mee moet houden, maar die je ook ten gunste van je project kunt inzetten. Om de warmtetransitie in de gebouwde omgeving daadwerkelijk te laten slagen is samenspel tussen markt en overheid onontbeerlijk.
