日本はどう動く oftewel: hoe beweegt Japan？
Tokyo, de grootste metropool ter wereld. Waar transit-oriented development (TOD) – knooppunten waar openbaar vervoer en gebiedsontwikkeling samensmelten en elkaar versterken – een inspirerende vorm en invulling kent.
Bij TOD in Japan zijn het de private partijen die het openbaar vervoer exploiteren én het gebied daaromheen ontwikkelen. Ontwikkeling die een stuwend effect heeft op de vraag naar ov en vice versa. Openbaar vervoer op grootse schaal dat overigens verbazingwekkend goed georganiseerd is.
Han Dijk, PosadMaxwan: “In Nederland zijn we soms bang om complexe puzzels te leggen, zoals bouwen boven het spoor, meervoudig ruimtegebruik en nauwe samenwerking tussen overheid en markt. Maar volgens mij zijn alle makkelijke puzzels wel op en moeten we net als Japan complexiteit niet schuwen om tot goede oplossingen te komen.”
Studiereis
Wij kunnen veel leren van Japan. Daarom organiseerde APPM een studiereis naar ‘het land van de rijzende zon’ om samen met een gemêleerd gezelschap aan vakgenoten inspiratie op te doen. Want ook al is de orde van grootte anders, wij kennen ook veel dynamiek rondom ov-knopen in combinatie met gebiedsontwikkeling. Ter vergelijking: het drukste station in Tokyo heeft dagelijks 3,6 miljoen reizigers en Utrecht – de drukste ov-knoop in Nederland – heeft er dagelijks zo’n 350.000.
Pepijn van Wijmen, APPM: “Om de haalbaarheid van hoogwaardige nieuwe ov-lijnen te vergroten en ov- en gebiedsontwikkeling veel meer in elkaars verlengde te leggen, is het interessant om – analoog aan Japan – na te denken over manieren om deze koppeling directer te maken. Bijvoorbeeld door (publieke) bedrijven op te richten die zowel ov-lijn als knopen in samenhang tot ontwikkeling brengen.”
Tokyo-Kyoto-Osaka-Okayama City
Een kleine greep uit een vol programma. Met recht een ware knooppuntenroute, samengesteld door Japan-expert Rob van der Bijl:
- Shibuya Crossing, het grootste regionale knooppunt in Tokyo dat altijd in ontwikkeling is. Met als doel: het knooppunt optimaliseren voor de gebruikers van het ov-netwerk.
- Yamanote line, een van Tokyo’s drukste ov-lijnen.
- Tokyu Corporation, een belangrijke regionale speler die zich bezighoudt met vervoer, gebiedsontwikkeling en retail.
- Nederlandse ambassade om inzicht te krijgen in de Japanse cultuur en ontwikkelingen.
- Fietstocht door en over de stedelijke ontwikkeling van Kyoto, inclusief bezoek aan de universiteitscampus.
- Treinstation, metrosysteem en knooppunten in Osaka.
- Lokaal trambedrijf en lezing over regionale railsystemen in Okayama, verzorgd door professor Utsunomiya.
Hoe de steden zijn opgebouwd, ontdekten we te voet, per tram, Shinkansen (hogesnelheidslijn), metro én fiets.
Rob van der Bijl, Japan-expert: “Niet bekneld door te kort lopende en te krap geformuleerde aanbestedingen annex concessies blijkt het privaat georganiseerde ov in Japan van uitstekende kwaliteit. Dat zit ‘m trouwens niet in fraaie vormgeving van materieel, gebouwen en infrastructuur, maar veeleer in een topaanbod qua betrouwbaarheid en frequenties, gedragen door toegewijde personeelsleden en een bovengemiddeld degelijk beheer en onderhoud.”
