Nelleke Beerman als coördinator NOVEX: “Ik voelde echt dat ik onderdeel was van de toekomst van Nederland”

Binnen het programma NOVEX werken alle overheden samen aan een plan voor de inrichting van Nederland. De ruimte in Nederland is schaars, terwijl de ruimtelijke opgaven groot zijn. De afgelopen maanden vervulde APPMer Nelleke Beerman tijdelijk de functie van coördinator van de NOVEX-gebieden. Ze blikt terug op haar werkzaamheden en kijkt vooruit naar wat er staat te gebeuren. “Ik voelde echt dat ik onderdeel was van de toekomst van Nederland.”

‍

Het programma NOVEX (Nationale Omgevingsvisie EXTRA) is een vervolg van NOVI (Nationale Omgevingsvisie) en behelst naast de drie principes van voorrang geven aan meervoudig ruimtegebruik, het centraal stelen van gebiedskenmerken en het voorkomen van ‘afwenteling’ ook de nationale structurerende keuzes die nodig zijn toe te voegen en uiteindelijk tot uitvoering over te gaan.

‍

NOVEX

Het programma kent twee sporen. Een eerste spoor is de ruimtelijke regie per provincie. Dit is het spoor waarin de provincies door het Rijk gevraagd zijn om met ruimtelijke voorstellen te komen voor de inrichting van hun provincie. Het tweede spoor betreft de gebiedsgerichte regie in NOVEX-gebieden. Er zijn in totaal 16 NOVEX-gebieden verspreid over Nederland met ieder zijn eigen gebiedsgerichte aanpak, waar zowel het Rijk als ook lokale partijen bij betrokken zijn. In deze gebieden is duidelijk dat, als hier de komende jaren geen goede gezamenlijke aanpak wordt gevoerd, ze de komende jaren niet de grote transitie gaan doormaken die nodig is voor het halen van de Europese en nationale doelstellingen.

‍

Ruimtelijke arrangementen

De twee sporen komen samen in de ruimtelijke arrangementen die per provincie worden afgesloten. In deze ruimtelijke arrangementen worden de bestuurlijke afspraken vastgelegd tussen het Rijk en de provincies. Bijvoorbeeld over de uitvoering, het agenderen van richtinggevende structureerde keuzes of afspraken over nadere onderzoeken en verkenningen. Voor alle gebieden wordt een ontwikkelperspectief gemaakt, waarin staat er wat nodig is om deze gebieden toekomstbesteding te ontwikkelen. Uiteindelijk worden de ontwikkelperspectieven vertaald naar een uitvoeringsagenda.

‍

Overzicht van de voortgang

“In mijn rol als coördinator heb ik de afgelopen periode vooral inhoudelijk gekeken hoe de NOVEX-gebieden terugkomen in de ruimtelijke voorstellen van de provincies en daar een overzicht van gemaakt”, vertelt Nelleke. “Dit helpt bij de taak die ik heb om de rijkstrekkers te ondersteunen en aan te sturen in hun taak om voor elk NOVEX-gebied een ontwikkelperspectief en een uitvoeringsagenda op te leveren. We hebben nu een mooi overzicht van de voortgang per NOVEX-gebied en hoe de NOVEX-gebieden terugkomen in de ruimtelijke voorstellen van de provincies.”

‍

Tweede IJkoment en Bestuurlijke overleggen Leefomgeving

De afgelopen maanden werkten de  provincies toe naar het Tweede IJkmoment in het proces van de ruimtelijke voorstellen. Dit Tweede IJkmoment  hebben de provincies de concept ruimtelijke voorstellen gedeeld met het Rijk. Wanneer aan de orde, zijn de dilemma’s die daaruit volgen besproken op de Bestuurlijke overleggen Leefomgeving (BOL) die afgelopen weken plaatsvonden. De kamerbrief  over de uitkomsten daarvan is 23 juni naar de kamer gegaan. De belangrijkste thema’s die besproken zijn tussen het Rijk en de regio op de BOL’s  in relatie tot de ruimtelijke voorstellen van de provincies zijn water en bodem, energie en ordenende netwerken, (circulaire) economie en verstedelijking.  Daarnaast is er door verschillende provincies aandacht gevraagd voor sociaaleconomische gevolgen in specifieke regio’s.  

‍

Interdepartementaal kernteam

In haar rol als coördinator was Nelleke ook voorzitter van het interdepartementaal kernteam. Hierin zitten de verschillende departementen die een rol spelen binnen het NOVEX-programma als trekker van een van de NOVEX-gebieden. Dit zijn de ministeries van LNV, EZK en IenW. Ook het ministerie van OCW is hier aangehaakt, vanwege de relatie met cultureel erfgoed. Nelleke benadrukt hoe belangrijk deze interdepartementale samenwerking is en dat er ook op bestuurlijk niveau inmiddels een bestuurlijk overleg is over de fysieke leefomgeving waar de verschillende verantwoordelijke ministers met elkaar afstemmen.

‍

Doorkijk naar het Derde IJkmoment

De komende tijd werken Rijk en regio toe naar  het Derde IJkmoment. Dan komen de provincies met hun definitieve ruimtelijke voorstellen. Nelleke: “Je merkt dat het per NOVEX-gebied maatwerk is, omdat elk NOVEX-gebied zijn eigen dynamiek en planning heeft.”

Nu de BOL’s zijn geweest en het bestuurlijk reces bijna plaatsvindt, eindigt voor Nelleke haar periode bij BZK. Ze blikt op een positieve manier terug op deze periode: “Het was erg leuk om de afgelopen periode onderdeel te zijn van het NOVEX-programma. Ik voel hoe belangrijk het is dat dit proces is ingezet. Al snel kreeg ik het gevoel dat ik echt een bijdrage had aan de toekomst van Nederland. Voor de komende periode gaat het nog belangrijker zijn dat de dilemma’s die besproken zijn op de BOL’s nog scherper gaan worden en dat duidelijk wordt welke keuzes er op welk thema nodig zijn en op welk schaalniveau belegd gaat worden.”